ΟΙ ΑΠΕ μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης

ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ, 10 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ 2012

Οι ΑΠΕ μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης

Για πάρα πολύ καιρό ο κλάδος των Α.Π.Ε. βρίσκεται μεταξύ του κινδύνου του ελλείμματος του ΛΑΓΗΕ και της άδικης δυσφήμισης εξαιτίας της ανάγκης αύξησης του Ειδικού Τέλους για την οποία δεν ευθύνεται.

Το γεγονός ότι το έλλειμμα του ΛΑΓΗΕ και άρα και η σημερινή αναπροσαρμογή του ΕΤΜΕΑΡ, δεν έχει σχέση με τις Α.Π.Ε. έχει τεκμηριωθεί επαρκώς εδώ και πάρα πολύ καιρό [1].

1. Ο λανθασμένος τρόπος υπολογισμού του ΕΤΜΕΑΡ επιδοτεί τους προμηθευτές και άρα τα ορυκτά καύσιμα

Συνοπτικά αναφέρουμε  το απλό γεγονός ότι σήμερα, η συνολική αποζημίωση που λαμβάνουν οι σύγχρονοι σταθμοί φυσικού αερίου που υποκαθίστανται από τις Α.Π.Ε.  (της τάξης των 101,5 €/MWh[2]) είναι σαφώς μεγαλύτερη από τη τιμή αποζημίωσης της ενέργειας από αιολικά και μικρά υδροηλεκτρικά (87,85 €/MWh) που είναι οι κυρίαρχες μορφές Α.Π.Ε. μιας και παράγουν το 78,2% της πράσινης ενέργειας. Αντί όμως η εκτίμηση του ΕΤΜΕΑΡ να γίνεται με σύγκριση των πληρωμών Α.Π.Ε. (feed in tariff)  με το συνολικό αυτό κόστος συμβατικής παραγωγής που εξοικονομείται χάρη στις Α.Π.Ε., ο στρεβλός και απηρχαιωμένος τρόπος υπολογισμού που ισχύει από το 1999, επιβάλει τη σύγκριση των πληρωμών Α.Π.Ε. μόνο με ένα μικρό μέρος του συμβατικού κόστους που είναι η Οριακή Τιμή Συστήματος.

Έτσι δημιουργείται ανάγκη τεχνητής υπερτίμησης του ΕΤΜΕΑΡ. Η υπερτίμηση αυτή επιδοτεί το κόστος του ρεύματος προς όφελος των προμηθευτών.

Αυτό έχει τεκμηριωθεί με αρκετές μελέτες και αναλύσεις 3. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε την μελέτη του ΙΟΒΕ[3], σύμφωνα με την οποία «Σημαντικό μέρος του θεσμοθετημένου κόστους στήριξης Α.Π.Ε. αντιστοιχεί σε κόστος που αποφεύγεται λόγω της διείσδυσης των Α.Π.Ε.  Η συνδρομή της ενίσχυσης των Α.Π.Ε.  αποτελεί μέρος μόνο (περίπου το 40%) του Ειδικού Τέλους Α.Π.Ε., όπως υπολογίζεται σήμερα» (επισυνάπτεται το Δελτίο Τύπου για την παρουσίαση της Μελέτης του ΙΟΒΕ). Αυτό σημαίνει ότι ένα μεγάλο μέρος των ποσών, της τάξης τουλάχιστον του 60%, που πληρώνει ο Έλληνας καταναλωτής υπό τον ψευδεπίγραφο τίτλο  «Ειδικό Τέλος Μείωσης Εκπομπών Αερίων Ρύπων» (ΕΤΜΕΑΡ, πρώην Τέλος Α.Π.Ε.) αποτελούν επιδότηση του ανταγωνιστικού σκέλους των τιμολογίων λιανικής και άρα των ορυκτών καυσίμων. Αν όλα τα ποσά αυτά που έχει καταβάλει επί χρόνια ο Έλληνας καταναλωτής είχαν διοχετευθεί πράγματι υπέρ των Α.Π.Ε., τότε ο Λογαριασμός Α.Π.Ε. δεν θα είχε έλλειμμακαι δεν θα υπήρχε η σημερινή αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ.

2. Το έλλειμμα του ΛΑΓΗΕ δεν σχετίζεται με τις Α.Π.Ε. αλλά με τη διακύμανση της Οριακής Τιμής, ενός φανταστικού μεγέθους που δεν αντιπροσωπεύει τίποτα

Το ότι οι Α.Π.Ε. δεν ευθύνονται για το έλλειμμα του ΛΑΓΗΕ και άρα για τη σημερινή αναπροσαρμογή του ΕΤΜΕΑΡ είναι οφθαλμοφανέστατο από τα ακόλουθα διαγράμματα, που δείχνουν κάθε μήνα το ύψος  των πληρωμών προς τις Α.Π.Ε., την προσαρμοσμένη Οριακή Τιμή Συστήματος (με την οποία συγκρίνονται οι πληρωμές στις Α.Π.Ε. προκειμένου να υπολογιστεί το ΕΤΜΕΑΡ) και το έλλειμμα του ΛΑΓΗΕ του συγκεκριμένου μήνα.

Από απλή εποπτεία των διαγραμμάτων φαίνεται ότι όταν μειώνεται η ΟΤΣ το έλλειμμα του ΛΑΓΗΕ αυξάνει και αντίστροφα. Αντίθετα, οι μηνιαίες διακυμάνσεις των πληρωμών Α.Π.Ε. δεν συνοδεύονται από αντίστοιχες διακυμάνσεις του ύψους του μηνιαίου ελλείμματος.  Αυτό σημαίνει ότι το έλλειμμα του ΛΑΓΗΕ επηρεάζεται περισσότερο από τις χειραγωγήσεις της ΟΤΣ και πολύ λιγότερο από τις ίδιες τις Α.Π.Ε.

Πιο αναλυτικά, η μαθηματική ανάλυση αποδεικνύει ότι το έλλειμμα του ΛΑΓΗΕ δεν σχετίζεται με το ύψος των πληρωμών προς  τις Α.Π.Ε. (ο συντελεστής συσχέτισης είναι μόλις 2,9%) ενώ αντίθετα σχετίζεται περισσότερο –αλλά και πάλι ελάχιστα- με την Οριακή Τιμή του Συστήματος (ο συντελεστής συσχέτισης είναι 16,4%).

3. Το Παράδοξο του ΕΤΜΕΑΡ, όπως προκύπτει από τα στοιχεία κόστους του τιμολογίου λιανικής

Το γεγονός ότι η επιβάρυνση του καταναλωτή από την αναπροσαρμογή του ΕΤΜΕΑΡ, δεν οφείλεται στις Α.Π.Ε. αποδεικνύεται και με απλή επισκόπηση των στοιχειών κόστους του τιμολογίου λιανικής.

To τυπικό μέσο κόστος ρεύματος για τον καταναλωτή σήμερα, πριν την πρόσφατη αναπροσαρμογή του ΕΤΜΕΑΡ είναι περίπου 140 €/MWh (και κυμαίνεται από 86 €/MWh έως 164 €/MWh ανάλογα με το επίπεδο της τάσης και το είδος του καταναλωτή).  Το κόστος αυτό κατανέμεται ως ακολούθως:

·      Για την παραγωγή από συμβατικά καύσιμα και εισαγωγές συμπεριλαμβανομένου του κέδρους των προμηθευτών και του ΕΦΚ των συμβατικών καυσίμων	58,5%	82,3 €/MWh
·      Για την παραγωγή από Α.Π.Ε. και ΣΗΘΥΑ	9,7%	13,6 €/MWh
·      Κόστος Μεταφοράς και Διανομής	15,8%	22,2 €/MWh
·      Φόροι, τέλη και κόστος επιδοτούμενων τιμολογίων	16,1%	22,7 €/MWh

Η συμμετοχή 9,7% των Α.Π.Ε. και της ΣΗΘΥΑ στο κόστος τελικού καταναλωτή καθορίζεται φυσικά από το συνολικό ύψος των πληρωμών που καταβάλλονται για αυτές τις τεχνολογίες (feed in tariffs).

Με την πρόσφατη αναπροσαρμογή του ΕΤΜΕΑΡ, το τυπικό μέσο κόστος για τον καταναλωτή αυξάνεται σε 142,5 €/MWh ή κατά 1,2%. Η αύξηση αυτή δεν αφορά αύξηση της αποζημίωσης Α.Π.Ε. που παραμένει η ίδια. Πρέπει δηλαδή να καταστεί απολύτως σαφές ότι το ποσό που λαμβάνουν οι Α.Π.Ε. πριν και μετά την αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ παραμένει απολύτως το ΙΔΙΟ, και επομένως η συμμετοχή των πληρωμών Α.Π.Ε. στο τελικό κόστος μειώνεται ελαφρά σε 9,57%. Αυξάνεται όμως το  κέρδος των προμηθευτών.

Τελικά η κατανομή του τελικού κόστους μετά την αναπροσαρμογή του ΕΤΜΕΑΡ έχει ως εξής:

·      Για την παραγωγή από συμβατικά καύσιμα και εισαγωγές συμπεριλαμβανομένου του κέδρους των προμηθευτών και του ΕΦΚ των συμβατικών καυσίμων	58,8%	83,8 €/MWh
·      Για την παραγωγή από Α.Π.Ε. και ΣΗΘΥΑ	9,6%	13,6 €/MWh
·      Κόστος Μεταφοράς και Διανομής	15,6%	22,2 €/MWh
·      Φόροι, τέλη και κόστος επιδοτούμενων τιμολογίων	16,1%	22,9 €/MWh

Πώς δικαιολογείται το φαινομενικά αυτό παράδοξο; Πώς δικαιολογείται να αυξάνεται το ΕΤΜΕΑΡ αλλά να μην αυξάνουν οι πληρωμές υπέρ των Α.Π.Ε., αλλά μόνο η επιδότηση των προμηθευτών; To Παράδοξο δικαιολογείται από τον τρόπο υπολογισμού του ΕΤΜΕΑΡ ο οποίος οδηγεί στο φαινόμενο με την αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ οι προμηθευτές να εξοικονομούν πόρους που κανονικά προορίζονται για τις Α.Π.Ε.  Οι πόροι αυτοί επιδοτούν το κόστος με το οποίο πωλούν οι προμηθευτές το ρεύμα στη λιανική. Όσο μεγαλύτερο το ΕΤΜΕΑΡ τόσο μεγαλύτερη αυτή η επιδότηση. Όταν όμως το ΕΤΜΕΑΡ δεν είναι αρκετό, τότε αντί να μειωθεί η επιδότηση των προμηθευτών και άρα των ορυκτών καυσίμων, αυτή παραμένει απαράλλαχτη και αυξάνει το έλλειμμα του ΛΑΓΗΕ σε βάρος των Α.Π.Ε!!!

Για αυτό, αν δεν υπήρχε αυτή η διοχέτευση πόρων υπέρ των προμηθευτών, δηλαδή αν όλα τα ποσά που έχει καταβάλει επί χρόνια ο Έλληνας καταναλωτής ως Ειδικό Τέλος, είχαν διοχετευθεί πράγματι υπέρ των Α.Π.Ε., τότε ο Λογαριασμός Α.Π.Ε. του ΛΑΓΗΕ δεν θα είχε έλλειμμα και δεν θα υπήρχε η σημερινή αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ.

---

[1] Βλ. τον υπό-χώρο «Το Ειδικό Τέλος και το πραγματικό κόστος των Α.Π.Ε.» στον δικτυακό τόπο της ΕΛΕΤΑΕΝ http://www.eletaen.gr/drupal/company/474

[2]  Βλ. την ανακοίνωση του ΕΣΑΗ για τον Μηχανισμό Ανάκτησης Μεταβλητού Κόστουςhttp://www.haipp.gr/category/news/press_releases

[3] Επιδράσεις από τη μεγάλης κλίμακας διείσδυση των Α.Π.Ε., ΙΟΒΕ, Ιούλιος 2011http://www.eletaen.gr/drupal/company/476